سلام،
من مسعود شایگان هستم، کسی که همیشه بین جهان‌های متفاوت سفر کرده؛ بین گذشته و آینده، بین معنا و منطق، بین فلسفه و فناوری. فلسفه را آموختم تا به پرسش‌های عمیق‌تری درباره انسان، هستی و آگاهی پاسخ دهم؛ و حالا، در عصر هوش مصنوعی، بار دیگر همان پرسش‌ها با زبان تازه‌ای به سراغم آمده‌اند.

من دانش‌آموخته‌ی فلسفه هستم و سال‌هاست در مسیر درک جهان و جایگاه انسان در آن قدم برمی‌دارم. اما آنچه فلسفه به من داد، فقط دانش نبود؛ بلکه نوعی نگاه بود. نگاهی که به جای سطح، به عمق می‌رود. نگاهی که به جای قضاوت، تأمل می‌کند. نگاهی که از دانستن به سوی فهمیدن حرکت می‌کند.

در سال‌های اخیر، این نگاه فلسفی مرا به دنیای تکنولوژی، به‌ویژه هوش مصنوعی، کشاند. تکنولوژی دیگر فقط ابزار نیست؛ به‌تدریج به شریکی در شناخت، تصمیم‌گیری و حتی خلاقیت بدل شده است. اینجاست که پرسش‌های فلسفی دوباره زنده می‌شوند:
هوش چیست؟ آگاهی چیست؟ آیا ماشین می‌تواند “درک” کند؟ آیا یک الگوریتم می‌تواند تجربه داشته باشد؟ انسان بودن یعنی چه در عصری که مرز میان انسان و ماشین روزبه‌روز مبهم‌تر می‌شود؟

من علاقه‌مند به بررسی این پرسش‌ها در تقاطع فلسفه و هوش مصنوعی هستم. به باور من، آینده نه در دست مهندسان صرف است، نه در اختیار فیلسوفان جداافتاده از تکنولوژی؛ بلکه در گفت‌وگوی خلاقانه و میان‌رشته‌ای میان این دو جهان شکل می‌گیرد.

از فلسفه تا فناوری، و بازگشت به انسان

در دوران تحصیلم، بیشتر مجذوب متفکرانی مانند مارتین هایدگر، هوسرل، فوکو، و دریدا بودم. پایان‌نامه‌ام را درباره‌ی فلسفه تکنولوژی از دیدگاه هایدگر نوشتم. هایدگر تکنولوژی را نه فقط به‌عنوان ابزار، بلکه به‌عنوان شیوه‌ای از انکشاف (تجلی هستی) می‌دید. همین نگاه بود که باعث شد نسبت به ماهیت پنهان و قدرت‌مند فناوری مدرن، و به‌ویژه هوش مصنوعی، حساس شوم.

به‌تدریج دریافتم که آینده‌ی تکنولوژی بدون درک عمیق از چیستی انسان، به بیراهه خواهد رفت. و برعکس، درک انسان در دوران مدرن بدون فهم تأثیر تکنولوژی نیز ناقص است. فلسفه، در این میان، می‌تواند نقش راهنما را ایفا کند؛ نوری بر تاریکی‌ها بیفکند و ما را از “شدن بی‌هدف” به سوی “شدن آگاهانه” رهنمون شود.

آینده: ترکیب ذهن و ماشین

رویای من این است که در آینده‌ای نه‌چندان دور، پلی میان فلسفه و هوش مصنوعی بسازم؛ پلی که هم به تکنولوژی معنا دهد، و هم به فلسفه کاربرد. به همین دلیل با علاقه در حال یادگیری برنامه‌نویسی، مدل‌های زبانی، و ساختارهای هوش مصنوعی هستم.

دلم می‌خواهد پژوهش‌هایی در حوزه فلسفه هوش مصنوعی انجام دهم، مقاله‌هایی بنویسم، و شاید روزی بتوانم به طراحی سیستم‌هایی کمک کنم که نه‌تنها “باهوش”، بلکه از نظر اخلاقی و انسانی نیز متعهد باشند.

برای من، آینده جایی است که آگاهی انسان و هوش ماشینی در گفت‌وگویی سازنده قرار می‌گیرند؛ جایی که انسان همچنان مرکز معنا باقی می‌ماند، اما نه در برابر تکنولوژی، بلکه در همراهی با آن.